Nastolatki z problemami emocjonalnymi i depresją

Naście lat, to trudny wiek i czas burzliwych zmian. Może to być źródłem zarówno wielu wspaniałych nowych przeżyć, ale i też przeciążeń emocjonalnych i problemów funkcjonalnych. Choć pracuję głównie z dorosłymi, to co jakiś czas trafiają do mnie nastolatki z problemami emocjonalnymi i depresją. Takie osoby często potrzebują więcej czasu, by zbudować w sobie zaufanie do mnie, by sesje terapeutyczny były bardziej owocne. Dopasowując przebieg sesji do indywidualnych potrzeb klientki / klienta zdarza mi się łączyć trans hipnotyczny z rytuałem masażu, obejmującym głowę, twarz, kark, ramiona i dekolt. Sprawdza się to u osób o bardzo silnych mechanizmach obronnych i kontrolnych. W ten sposób łatwiej jest przejść w stan odprężenia i hipnozy, ominąć te mechanizmy i docierać do źródła problemu.

Sam trans energo-hipnotyczny, do którego zapraszam, to wewnętrzna podróż, podczas której prowadzę osobę do zobaczenia w świetle jej / jego świadomości tego, co jest źródłem problemu, z którym pracujemy podczas sesji. Wychodzę z założenia, że możemy przetransformować to, co zobaczymy oczami świadomości, czyli to, co sobie uświadomimy, dlatego prowadzę osobę, z którą pracuję, do zobaczenia tego. Aby było to możliwe, to trans hipnotyczny, który prowadzę nie jest głęboką hipnozą, a stanem hipnozy, podczas którego możemy ominąć mechanizmy obronne umysłu, ograniczające dostęp do źródła problemu, a osoba doświadcza przyjemnego odprężenia ciała, a jednocześnie zachowuje świadomość przebiegu całego procesu, ma dostęp do uwięzionych trudnych emocji i możliwość ich uwolnienia, dociera świadomością do źródła problemu i może go przetransformować w poczuciu bezpieczeństwa. Osoba poddawana transowi hipnotycznemu jest cały czas przytomna i w każdej chwili może przerwać trans.

Nastolatki z problemami emocjonalnymi i depresją, ich zachowanie jest często trudne do zrozumienia dla rodziców / opiekunów. Aby ułatwić poruszanie po tym grząskim gruncie, proponuję poniższe wskazania do przeprowadzenia wstępnej konsultacji i ewentualnego rozważenia przyjścia nastolatka na sesje terapeutyczne (przy niektórych zachowaniach wskazana jest także konsultacja psychologiczna / psychiatryczna):

1. Niepokojące, dezorganizujące funkcjonowanie, utrzymujące się stale lub regularnie nawracające określone stany emocjonalne: przygnębienie, smutek, rozpacz, napięcie emocjonalne, niepokój, lęk, drażliwość, chwiejność afektywna. Stany takowe mogą być kliniczną reprezentacją zaburzeń depresyjnych, zaburzeń lękowych oraz innych zaburzeń psychogennych.
2. Stany wzmożonej apatii, braku chęci do działania, trudności w mobilizacji do jakichkolwiek aktywności (nie tylko szkolnych), stale odczuwanego zmęczenia, braku energii, zdolności do przeżywania przyjemności. Współistniejące zmiany w zachowaniu nastolatka: porzucanie dotychczasowych aktywności, pasji, brak planów, ograniczenie aktywności interpersonalnej. Stany takowe mogą być kliniczną reprezentacją zaburzeń depresyjnych, zaburzeń neurastenicznych oraz innych zaburzeń psychogennych.
3. Pojawiające się dużą intensywnością uczucia pustki, braku sensu życia, niechęci do życia (z szczególnym zwróceniem uwagi na deklaracje samobójcze). Stany takowe mogą być kliniczną reprezentacją zaburzeń depresyjnych. Stany takowe zawsze wymagają podjęcia konsultacji psychiatrycznej i psychologicznej oraz podjęcia skoordynowanych oddziaływań terapeutycznych.
4. Występowanie objawów somatycznych oraz dolegliwości bólowych, u źródła których nie stwierdzono przyczyny stricte medycznej (internistycznej). Objawy te mogą mieć charakter przewlekły lub występować w określonych sytuacjach życiowych (np. wyjście do szkoły, kontakty z rówieśnikami). Stany takowe mogą być kliniczną reprezentacją zaburzeń depresyjnych, zaburzeń nerwicowych oraz innych zaburzeń psychogennych.
5. Występowanie zaburzeń i dysfunkcji behawioralnych związanych z wyglądem fizycznym, urodą i odżywianiem: nadmierna, obsesyjna koncentracja na wyglądzie zewnętrznym i urodzie wraz z zniekształceniem obrazu samego siebie (aż do poziomu dysmorfofobii), obsesyjne odchudzanie się, anoreksja, bulimia, problemy z kontrolą ilości przyjmowanego jedzenia, przejadanie się, otyłość. Stany takowe wymagają (po przeprowadzonej diagnostyce medycznej) przeprowadzenia konsultacji psychiatrycznej psychologicznej oraz podjęcia skoordynowanych oddziaływań terapeutycznych.
6. Podejmowanie zachowań mogących być traktowane jako wysoce ryzykowne lub wręcz autodestrukcyjne (np. epizody nadużywania środków psychoaktywnych, podejmowanie ryzykownych zachowań seksualnych, szybka jazda samochodem, wdawanie się w bójki). Zachowania autoagresywne, np. dokonywanie samouszkodzeń. Deklaracje samobójcze – szukanie informacji o aktywnościach tego typu w sieci, groźby samobójcze, rozważania na temat możliwości popełnienia samobójstwa (w każdej z tych sytuacji niezbędna może okazać się konsultacja psychiatryczna).
7. Przeciążenie stresem o znacznym nasileniu lub przewlekłym stresem o umiarkowanym nasileniu w sytuacji nieumiejętności poradzeniem sobie z takowym doświadczeniem. Wystąpienie objawów przeciążeniowych: emocjonalnych (chwiejność afektywna, płaczliwość, lęk, drażliwość, przewlekłe zmęczenia, apatia, bezsenność) i behawioralnych (zachowania unikowe, zachowania ucieczkowe, zachowania rezygnacyjne, zachowania agresywne).
8. Doświadczenie sytuacji kryzysowych o znacznym nasileniu. Sytuacje związane z utratą poczucia bezpieczeństwa np. poważna choroba lub śmierć bliskiej osoby, załamanie bezpieczeństwa finansowego rodziny. Doświadczanie przeciążenia związanego z istotnymi trudnościami w rodzinie nastolatka, np. przewlekłymi, intensywnymi konfliktami rodziców (w tym sytuacja rozstania, rozwodu rodziców), poważnymi problemami emocjonalnymi któregoś z rodziców (uzależnienia, choroby psychiczne).
9. Doświadczenie przez nastolatka różnego rodzaju form przemocy – fizycznej, psychicznej, seksualnej. W tym sytuacje związane z przewlekłymi doświadczeniami bycia prześladowanym przez grupę rówieśniczą (w tym poczuciem bycia odrzucanym, izolowanym, wyśmiewanym przez grupę rówieśniczą).
10. Doświadczanie istotnych trudności relacyjnych. Przewlekłe problemy w nawiązywaniu i utrzymywaniu relacji z innymi ludźmi (zwłaszcza rówieśnikami), znaczące trudności w funkcjonowaniu w grupie rówieśniczej, wycofywanie się z życia społecznego, izolowanie się od otoczenia. Dyskomfort emocjonalny związany z aktywnościami społecznymi: lęk w sytuacji ekspozycji na sytuacje społeczne (aż do poziomu fobii społecznej), poczucie znaczącej niesprawności, nieporadności w relacjach z innymi ludźmi (zwłaszcza rówieśnikami).
11. Doświadczanie znaczących trudności szkolnych. Znaczące (nagłe lub szybko postępujące) pogorszenie wyników w nauce, skargi na trudności z uczeniem się (np. problemy z koncentracją uwagi, zapamiętywaniem) brak motywacji do nauki, bojkotowanie szkoły, problemy z absencją. Trudności emocjonalne związane z edukacją nastolatka: lęk przed szkołą (aż do poziomu fobii szkolnej), poczucie gorszości związane z zaniżoną samooceną nastolatka (w związku z pogorszonymi wynikami nauki), nadmierna drażliwość i wynikające z niej zachowania konfliktowe związane z aktywnościami szkolnymi (np. problemy z uznaniem obowiązujący w szkole norm i zasad, powtarzające się konflikty z nauczycielami).

Wymienione zaburzenia zachowania u nastolatków mogą być objawami poważniejszych zaburzeń psychicznych, społecznych czy emocjonalnych. Mogą oznaczać np. początek choroby psychicznej, depresji, anoreksji, zaburzenia osobowości, zaburzenia afektywne, nerwicę, fobię szkolną, stany lękowe lub uzależnienie. W takiej sytuacji warto szybko zareagować, nie czekać na utrwalenie niepokojących nawyków czy pogłębienie się objawów. Nastoletnie dziecko może bowiem wymagać psychoterapii, leczenia, a być może jedynie zmiany szkoły. Pamiętajmy: problemy z nastolatkiem mogą (choć nie muszą) oznaczać kłopoty zdrowotne wymagające pomocy farmakologicznej lub psychologicznej. Obserwujmy nasze nastolatki z problemami emocjonalnymi i depresją i podejmujmy odpowiednie działanie, by ich wspierać.

Rozmawiajmy – nie oceniajmy.
Wysłuchajmy – nie pouczajmy.
Zobaczmy z ciekawością ich świat – nie narzucajmy im własnego.

W mojej praktyce, także z dorosłymi, wielokrotnie obserwowałem, że wiele z wymienionych objawów jest pokłosiem trudnych doświadczeń z przeszłości. Nie ujmując psychoterapii – wiele razy słyszałem, jak i sam doświadczyłem, słabej efektywności psychoterapii. Często do źródeł problemu nie da się dojść drogą mentalną, jak i sama rozmowa o tym, nawet połączona z wyzwoleniem trudnych emocji i morza łez to zdecydowanie za mało do zmiany. Pamiętajmy też, że przepisane przez psychiatrę tabletki są nastawione na regulowanie lub zmianę chemii mózgu, a nie na dotarcie do źródeł problemu i przetransformowanie go. Nie sugeruję, aby odstawić leki. Sugeruję jedynie, aby równolegle z lekami przyjść na terapię. Bardzo skuteczną formą terapii i zdecydowanie bardziej efektywną niż wieloletnia psychoterapia jest trans hipnotyczny, na który serdecznie zapraszam.

Krzysztof

Zapraszam do przeczytania innych artykułów o podobnej tematyce: